به گزارش «سراج24»، سردارمحمد داود پسر عموی ظاهر شاه که همواره در قدرت با شاه شریک بود در یک کودتایی بدون خونریزی در سال 1352 خورشیدی، به عمر رژیم شاهی در افغانستان خاتمه بخشید و خود به بالاترین مقام در افغانستان رسید.
کتاب «از کودتا تا کودتا» که به تازگی انتشار یافته است به تفصیل به شرح واقعه کودتایی 26 تیر ماه سال 1352 پرداخته و حکومت 5 ساله داوود را تحلیل و بررسی نموده است.
جمهوریت داود خان در تاریخ سیاسی افغانستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این دوران را می توان عامل و بستر ساز سقوط سیاسی افغانستان دانست، چرا که بعد از این دوره اوضاع نسبتا آرام سیاسی تبدیل به جنگ و خشونت شد.
«صبور آرام» نویسنده و پژوهشگر افغان، در کتاب از کودتا تا کودتا به تفصیل دوران حکومت 5 ساله محمد داود را از زمان آغاز کودتا تا زمان کشته شدن محمد داود و کودتایی مارکسیستی در سال 1357 خورشیدی را تحلیل و بررسی نموده است.
در بخش نخست این کتاب در مورد زندگی محمد داود خان، اطلاعات مفصلی توسط نویسنده کتاب گرد آوری شده است.
فصل دوم کتاب به کودتایی 26 تیر (26 سرطان) 1352 خورشیدی اختصاص دارد که در این بخش به نقش اشخاص برجسته ای که در این کودتا دست داشته اند و در مورد طرح کودتا و استعفای محمد ظاهر شاه به تفصیل مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
در ادامه همین بخش به تشکیل اولین حکومت جمهوری در افغانستان و توطئه علیه «هاشم میوندوال» که منجر به دستگیری و سپس اعدام وی انجامید پرداخته شده است.
«سیاست خارجه حکومت داود خان» عنوان فصل سوم این کتاب است که روابط افغانستان با شوروی، پاکستان، ایران و امریکا در دوران حکومت 5 ساله داود خان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
آنگونه که نویسنده در مورد روابط ایران و افغانستان اشاره نموده است، در اوایل حکومت داود خان، گرایش های سیاسی و منافع ملی ایران و افغانستان، این دو کشور را عملا در مقابل هم قرار داده و به بلوک های شرق و غر ب تقسیم می نمود.
حکومت داود خان تحت حمایت شوروی قرار داشت و از کمک های آن کشور بهره مند می شد و باید تعلق و وابستگی خود را به بلوک شرق به طور واضح اعلام می نمود. ولی شاه ایران بر عکس داود تابع آمریکا بود و از منافع آن کشور در آسیای غربی و منطقه خلیج فارس نمایندگی می نمود.
همین گرایشات باعث شد که در اوایل هیچ یک از طرفین علاقه ای به گسترش روابط از خود نشان ندهند، چرا که شوروی به هیچ عنوان راضی نبود تا داود به ایران نزدیک شود و به همان گونه آمریکا شاه ایران را نیز از نزدیکی به افغانستان بر حذر می داشت.
اما دیری نگذشت که داود خان تغیر روش داد و خود را به ایران و آمریکا نزدیک نمود که دلایل این کار در کتاب مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
در فصل چهارم کتاب، نویسنده زمینه های سقوط حکومت داود خان را با استناد با جریانات و حوادث صورت گرفته در آن ایام از جمله ترور «علی احمد خرم» وزیر برنامه ریزی حکومت داود، کشف اجساد در قلعه زمان خان، ترور «میر اکبر خیبر» و دستگیری سران حزب دموکراتیک خلق توسط داود را مورد ارزیابی مفصل قرار داده است.
فصل پنجم کتاب به کودتایی خونین نظامی مارکسیستی سال 1357 خورشیدی، اختصاص دارد که نویسنده در این بخش جزئیات این کودتا و چگونه کشته شدن داود خان و اعضای خانواده او را و دخالت شوروی را در این حوادث را مورد بررسی قرار داده است.
در فصل پایانی کتاب نویسنده سقوط حکومت 5 ساله داود خان را از زوایای گوناگون مورد ارزیابی قرار داده است.
کتاب «از کودتا تا کودتا» در بهار سال 1392 توسط «انتشارات احراری» در 270 صفحه و به قیمت 150 افغانی در هرات منتشر شده است.
داود خان از تولد تا مرگ
سردار محمد داود خان فرزند سردار محمد عزیزخان در سال 1287 خورشیدی در کابل به دنیا آمد.
وی تحصیلات خود را در مدرسه عالی حبیبیه کابل سپری کرد و سپس وارد مدرسه نظامی کابل شد و برای ادامه تحصیلات نظامی به فرانسه رفت.
سردار داوود که در میان خانواده شاهی پرورش یافته بود به زودی مراتب ترقی را طی کرد و سر انجام با کمک دوستانش و با پشتیبانی ظاهر شاه، شاه محمود خان را از مقام صدرات کنار زد و خود در سال 1332 خورشیدی به نخست وزیری رسید.
دوران نخست وزیری داوود خان در داخل افغانستان به سختگیری های سیاسی و برتری نژادی قوم پشتو ترویج زبان پشتو همراه بود و برای رسیدن به این مقصد از هیچ سیاستی فرو گذار نکرد.
رفتار و روش داوود خان در اداره کشور و ایجاد تنش با پاکستان بر سر مسله پشتونستان با مخالفت برخی از اعظای خانواده شاهی بخصوص شخص شاه مواجه شد و داوود خان به رغم برخی اقدامات دموکراسی طلبانه و آزادی تعدادی از زندانیان سیاسی نتوانست که در مقام صدارت بماند و در 13 حوت سال 1341 خورشیدی مجبور شد که جای خود را به دکتر محمد یوسف واگذار کند.
داوود خان که قصد داشت شخص اول کشور باشد پادشاهی مشروطه را بزرگترین مانع در مقابل خود می دید و فکر بر اندازی پسر عمویی خود ظاهر شاه را در سر پروراند و اقدامات عملی را در جهت سرنگونی حکومت شاهی آغاز کرد.
داوود موفق شد که با همکاری تعدادی از نیروهایی ارتش وابسته به حزب دموکراتیک خلق به ویژه جناح پرچم این حزب در 26 تیر سال 1352خورشیدی حکومت شاهی را سرنگون و خود به قدرت برسد.
5 سال بعد در 7 اردیبهشت سال 1357 داوود خان در یک کودتایی نظامی نیروهای مارکسیستی طرفدار شوروی به همراه 17 نفر را اعضای خانواده خود به قتل رسید.
